محمد حسن گودرزی: سینما امروزه نه تنها تبدیل به یکی از بزرگترین سرگرمی‌ها در جوامع بشری شده بلکه به عنوان صنعت پولساز و تجاری برای بسیاری از افراد و شرکت‌ها حائز اهمیت است.در واقع فیلم‌های سینمایی امروز از نظر تجاری باید نظر تماشاگران را جلب کنند و در غیراین صورت با توجه به هزینه‌های بالای ساخت فیلم از طرف شرکت‌های فیلمسازی، عدم فروش تجاری مناسب و سود آوری ممکن است به شدت از نظر اقتصادی به فیلمسازان و شرکت‌های فیلمسازی ضربه بزند.

در طول تاریخ سینما، فیلم‌های زیادی بوده اند که نتوانستند از نظر تجاری موفق باشند و حداقل هزینه تولید خود را از طریق گیشه بازگردانند. اما در این بین برخی فیلم‌ها بوده اند که ضرر مالی آن‌ها به اندازه‌ای بوده که باعث ضربات جبران ناپذیر به استودیو متبوع خود شده و حتی شرکت‌های فیلمسازی را مجبور کرده اند که اعلام ورشکستگی کنند. وب سایت Watchmojo در مطلبی ویدئویی نگاهی کرده به ده فیلم که باعث ورشکستگی، ادغام یا انحالال شرکت‌های فیلم سازی  شده اند.

۱۰- سوپرمن ۴: در جستجوی صلح (Superman IV: The Quest for Peace)

شرکت سازنده: شرکت گروه کانن (The Cannon Group, Inc)

محصول: ۱۹۸۷

 

بعد از اینکه سه قسمت قبلی این فیلم از نظر تجاری در گیشه موفق بود، شرکت گروه کانن حق ساخت این فیلم را خرید. بودجه ساخت قسمت چهارم ۱۷ میلیون دلار بود، اما به شدت از نظر هنری و فیلمنامه ضعیف به نظر می رسید تا جایی که به زحمت توانست فروش ۱۵.۶ میلیون دلاری داشته باشد. شرکت « کانن » که قبلا هم از نظر تجاری شکست‌های تجاری را تجربه کرده بود، بعد از این شکست فاجعه بار رئیس خود را تغییر داد و بعد از چند تجربه ناموق در نهایت در سال ۱۹۹۴ منحل شد.

۹- ظهور تایتانیک (Raise the Titanic)

شرکت سازنده: (ITC Entertainment)

محصول: ۱۹۸۰

 

فیلم « ظهور تایتانیک » علیرغم حضور بازیگران مطرحی مانند « جیسون رودبارز » و « الک گینس »، از نظر تجاری شکست خورد. این در حالی بود که شرکت‌های سازنده این فیلم تبلیغات زیادی در مورد ظهور« تایتانیک »کرده بودند و این فیلم از امیدواران فتح گیشه به شمار می‌رفت. اما فروش ۷ میلیون دلاری آن در مقابل هزینه ۴۰ میلیونی تنها شکست تجاری سنگین را برای این شرکت‌ها به دنبال داشت. ITC Entertainment در سال ۱۹۹۸ به طور کامل منحل شد.

۸- آسترو بوی (Astro Boy)

شرکت سازنده: استودیوی انیمیشن ایماجی (Imagi Animation Studios)

سال ساخت: ۲۰۰۹

 

بعد از تجربه موفق انیمیشن TMNT ساخته شرکت برداران وارنر، این شرکت تصمیم گرفت یکی دیگر از کمیک‌های محبوب و مطرح را تبدیل به فیلم سینمایی انیمیشن کند تا تبدیل به شرکتی بزرگ در هالیوود شود. اما برخلاف انتظار، فروش ۴۲ میلیونی، نتوانست هزینه ۶۵ میلیونی ساخت آستروبوی را جبران کند. این شکست تجاری باعث شد که ایماجی در سال ۲۰۱۰ فعالیت‌های خود را خاتمه دهد.

۷-چه زندگی محشری (It's a Wonderful Life)

شرکت سازنده: لیبرتی فیلمز (Liberty Films)

محصول: ۱۹۴۶

 

این فیلم که از آن به عنوان یک کلاسیک کریسمسی نام برده می‌شود، توسط شرکت « لیبرتی فیلمز» ساخته شد. فیلم از نظر تجاری یک شکست به حساب می‌آمد و فروش آن تنها ۳.۱۸ میلیون دلار بود که با توجه به بودجه ۳.۳ میلیونی ساخت آن، شکست تجاری به حساب می‌آمد. دلیل اصلی شکست تجاری این فیلم اکران آن درست در روز ۲۰ دسامبر و همزمان با کریسمس بود و تا ژانویه ۱۹۴۷، اکران سراسری در آمریکا نداشت. بعد از این شکست تجاری،« لیبرتی فیلمز» صاحب خود را تغییر داد و به کمپانی بزرگتر « پارامونت » پیوست.

۶-دروازه بهشت (Heaven's Gate)

شرکت سازنده: یونایتد آرتیستز (United Artists)

محصول: ۱۹۸۰

 

 

دروازه بهشت از جهاتی منحصر به فرد بود. کارگردان این فیلم، « مایکل چمینو» شاهکاری تحسین شده به نام شکارچی گوزن (The Deer Hunter) را در دهه هفتاد میلادی ساخته بود که دو اسکار را برای وی به همراه داشت.اما « دروازه بهشت» از همان ابتدای ساخت با مشکل مواجه شد، از افزایش هزینه‌های تولید تا جنجال‌هایی در مورد آزار رساندن به حیوانات در جریان فیلمبرداری. نسخه نهایی فیلم ۵.۳۰ ساعت بود و برای اکران به ۳.۳۹ ساعت کوتاه شد. تماشاگران از فیلم استقبالی نکردند و هزینه ۴۴ میلیونی ساخت دروازه بهشت با فروش ۳.۳ میلیون دلاری آن به طور کامل هدر رفت. مدت کوتاهی بعد از این فیلم، « یونایتد آرتیستز »به کمپانی بزرگتر « متروگلدن مایر » فروخته شد.

۵-فانتزی نهایی: ارواح درون (Final Fantasy: The Spirits Within)

شرکت سازنده: اسکوآر پیکچرز (Square Pictures)

محصول: ۲۰۰۱

 

در سال ۲۰۰۱، شرکت«  اسکوآر » تصمیم گرفت نسخه سینمایی این بازی ساخت خود را بر روی پرده نقره‌ای سینما به نمایش بگذارد. در نتیجه این فیلم بودجه ۱۳۷ میلیون دلاری به خود اختصاص داد که آن  را تبدیل به پرهزینه‌ترین انیمیشن تاریخ سینما تا آن زمان کرد. فیلم به دلیل صداپیشگی هنرپیشگانی مانند « الک بالدوین » و تصاویر به شدت واقعی مورد توجه قرار گرفت، اما در ارتباط برقرار کردن با طیف وسیعی از تماشاگران شکست خورد تا تنها ۸۵.۱ میلیون دلار فروش کند. اسکوآر پیکچرز در نهایت تن به ادغام با شرکت دیگری به نام ENIX داد و تنها به لطف فروش بازی کامپیوتری توانست قسمتی از این ضرر تجاری را جبران کند.

 

 

« تایتان. ای. ایی م روی کاغذ بسیار خوب بود و به نظر می‌رسید که تبدیل به اثری پر فروش می‌شود. فاکس انیمیشن استودیو امیدوار بود با موفقیت این فیلم بتواند در کنار شرکت‌های « دیسنی » و « دریم وورکز » جایی در بین انیمشن سازان مطرح باز کند، اما در نهایت فیلم تبدیل به یک شکست سنگین تجاری شد. بودجه « تایتان اِی. ایی » تا ۹۰ میلیون دلار رسید، اما تنها ۳۶.۸ میلیون دلار فروش کرد.این باعث شد شرکت تولید کننده آن با مشکلات بسیاری مواجه و تنها چند هفته بعد از اکران آن، فاکس انیمیشن استودیو به طور کامل تعطیل شود.

۳- قطب نمای طلایی (The Golden Compass)

شرکت سازنده: نیو لاین سینما (New Line Cinema)

محصول: ۲۰۰۷

 

شرکت « نیولاین سینما » بعد از موفقیت سری فیلم‌های ارباب حلقه ها، تصمیم گرفت که فیلمی دیگر در همان سبک و سیاق بسازد. فیلم از یک رمان موفق نوجوانانه اقتباس شده بود و بودجه فیلم هم ۱۸۰ میلیون دلار بود که قطب نمای طلایی را به یکی از پرهزینه‌ترین فیلم‌های سال تبدیل کرد. ۳۷۲ میلیون دلار فروش تجاری قطب نمای طلایی علیرغم اینکه شکست تجاری فیلم را به همراه نداشت، اما بیشتر از همه به لطف فروش بین المللی به دست آمده بود و تنها ۷۰ میلیون فروش داخلی آن به نیولاین پیکچرز بازگشت. این شکست تجاری،«  نیولاین » را مجبور کرد که با کمپانی بزرگتر برادران وارنر ادغام شود.

 

جزیره« کاتروت » از جمله فیلم‌هایی بود که شرکت سازنده آن قبل از ساخت و اکران این فیلم قصد داشت اعلام ورشکستگی کند. هزینه این فیلم در حدود ۹۰ میلیون دلار بود و بدون اینکه بازیگر مطرحی در آن حضور داشته باشد تنها ۱۰ میلیون دلار فروش داشت. منتقدان فیلم را به خاطر پرداخت ضعیف داستانی و فیلمنامه مورد انتقاد قرار دادند. این وضعیت باعث شد که روند ورشکستگی کارلکو سرعت بیشتری بگیرد.

۱- میدان نبرد زمین (Battlefield Earth)

شرکت سازنده: فرنچایز پیکچرز (Franchise Pictures)

محصول: ۲۰۰۰

 

میدان « نبرد زمین » که در سال ۲۰۱۰ به عنوان بدترین فیلم دهه انتخاب و برنده ۸ جایزه تمشک طلایی از جمله بدترین فیلم سال شد، یکی از اولین فیلم‌هایی است که با شنیدن عبارت فاجعه تجاری به ذهن می‌آید. فیلم براساس رمانی به همین نام، نوشته ال. ران هوبارد (L. Ron Hubbard) موسس فرقه « ساینتلوژی » ساخته شد. فیلم مرحله پیش تولید بسیار طولانی را پشت سرگذاشت و تقریبا هیچ شرکت فیلمسازی مطرحی حاضر به همکاری در ساخت آن نشد. با این همه شکست تجاری فیلم با بودجه ۷۳ میلیونی و فروش ۲۹.۷ میلیون دلاری باعث شد که فرنچایز پیکچرز در نهایت در سال ۲۰۰۷ اعلام ورشکستگی کند.